Bij Druk & Dwars doen we vanuit de universiteit onderzoek naar vragen die de praktijk ons aanreikt. Zo is in 2012 de eerste versie van onze groepsoudercursus ontstaan omdat ouders ons vertelden dat ze op zoek waren naar handvatten bij de opvoeding van hun energieke en eigenzinnige kind, maar geen diagnostisch label voor hem of haar wilden. Dat was in die tijd nog niet zo makkelijk, want vóór de transitie van jeugdzorg naar gemeenten in 2015 was op veel plekken een classificatie nodig om behandeling vergoed te krijgen. Daarom ontwikkelden wij een cursus waar geen classificatie voor nodig is en waarin termen als ADHD of ODD niet voorkomen.
Deze Druk & Dwars groepsoudercursus is op basis van feedback van zorgprofessionals en ouders/verzorgers doorontwikkeld en regelmatig bijgesteld tot de versie die het nu is. In zeven bijeenkomsten geleid door twee door ons ingetrainde professionals komen de volgende onderwerpen aan de orde: Contact maken en houden met je kind; Zelfzorg en prijzen; Overzicht en voorspelbaarheid; Vertellen wat mag; Belonen met een plan; Bijsturen met een plan; Vragen en voornemens. Onderzoek van Maruschka Sluiter liet zien dat ouders die de cursus volgen daarna minder opvoedstress en minder druk en dwars gedrag van hun kind ervaren, en dat de communicatie in het gezin verbetert.
Vanuit de praktijk kwam de vraag of het ook mogelijk is om een kortere versie van de oudercursus te ontwikkelen. Voor veel ouders is zeven keer de agenda vrij maken en oppas regelen best veel gevraagd. Dit kan een drempel zijn voor deelname. Om uit te zoeken wat mogelijk en wenselijk is hierin, heeft honours-stagiaire Anouk van Vilsteren het afgelopen jaar zeven zorgprofessionals die ervaring hebben met de training geïnterviewd, evenals de twee schrijvers van de handleiding van de training en degene die binnen onze samenwerkingspartner Stichting WIJ de trainingen coördineert. Anouk heeft de gegevens die deze interviews opleverden geanalyseerd en gebundeld in een onderzoeksverslag.
De interviews gingen onder meer over de vorm die een verkorte of vereenvoudigde oudercursus het beste zou kunnen hebben: individuele bijeenkomsten, online sessies, thema-avonden, zelfhulp, groepsbijeenkomsten maar dan minder, of nog een andere vorm? En welke onderdelen van de cursus moeten per se blijven in een simpelere variant, en welke kunnen eventueel vervallen of samengevoegd?
Wat opvalt in de resultaten van het onderzoek is dat de zorgprofessionals erg te spreken zijn over de Druk & Dwars groepsoudercursus van zeven bijeenkomsten: ‘Het is een oudertraining die alle facetten van opvoeden weergeeft’. De meerderheid heeft twijfels over of je met een verkorte variant hetzelfde kunt bereiken: ‘Ik denk dat het vaardigheden zijn die gewoon echt veel tijd nodig hebben’. Een andere zorgprofessional merkte op: ‘En wat is nou de tijdsinvestering…, op een jaar of op al die jaren waarin ouders met de handen in het haar zaten’. De meeste geïnterviewden zijn dan ook van mening dat een eventuele kortere of simpelere variant niet in plaats van maar naast de huidige cursus moet worden aangeboden.
Over de vorm van een laagdrempeligere variant zijn ze het ook grotendeels eens: dat zou ook een groepsoudercursus moeten zijn maar dan bestaande uit maximaal vier (fysieke) bijeenkomsten. Eén van de redenen om de cursus in groepsverband te blijven geven is het grote positieve effect dat zorgprofessionals hebben gezien van onderling contact tussen ouders. Het doet veel ouders goed om te praten met anderen die tegen soortgelijke opvoedingsproblemen aanlopen: ‘Het delen met elkaar, gewoon normaliseren, dat is echt essentieel’.
Een ander onderdeel dat moet blijven volgens de geïnterviewden is Zelfzorg: ‘Je moet eerst goed voor jezelf zorgen, om verandering door te kunnen voeren’. Daarnaast wordt veel waarde gehecht aan het onderwerp ‘Contact maken en houden met je kind’. Het is opvallend dat juist de onderdelen zelfzorg en contact maken onmisbaar genoemd worden, omdat dit onderdelen zijn die – in tegenstelling tot bijvoorbeeld voorspelbaar zijn en belonen – vaak niet expliciet in andere oudercursussen zitten.
Om de cursus in verkorte vorm aan te bieden zouden volgens de geïnterviewden sommige bijeenkomsten in elkaar geschoven kunnen worden: prijzen en belonen overlapt bijvoorbeeld met elkaar en het onderwerp vragen en voornemens kan korter en dan in combinatie met de bijeenkomst ervoor. Al met al heeft het team Druk & Dwars weer genoeg om mee aan de slag te gaan en we danken Anouk van Vilsteren en degenen die meegewerkt hebben aan haar onderzoek dan ook heel hartelijk voor de rijke informatie!
Wie interesse heeft in het gehele onderzoeksverslag kan een mailtje sturen naar Anouk: a.m.van.vilsteren@student.rug.nl
Honours stagiaire Anouk van Vilsteren