Categorie: Nieuws ouders

Bij Druk & Dwars doen we vanuit de universiteit onderzoek naar vragen die de praktijk ons aanreikt. Zo is in 2012 de eerste versie van onze groepsoudercursus ontstaan omdat ouders ons vertelden dat ze op zoek waren naar handvatten bij de opvoeding van hun energieke en eigenzinnige kind, maar geen diagnostisch label voor hem of haar wilden. Dat was in die tijd nog niet zo makkelijk, want vóór de transitie van jeugdzorg naar gemeenten in 2015 was op veel plekken een classificatie nodig om behandeling vergoed te krijgen. Daarom ontwikkelden wij een cursus waar geen classificatie voor nodig is en waarin termen als ADHD of ODD niet voorkomen.

Deze Druk & Dwars groepsoudercursus is op basis van feedback van zorgprofessionals en ouders/verzorgers doorontwikkeld en regelmatig bijgesteld tot de versie die het nu is. In zeven bijeenkomsten geleid door twee door ons ingetrainde professionals komen de volgende onderwerpen aan de orde: Contact maken en houden met je kind; Zelfzorg en prijzen; Overzicht en voorspelbaarheid; Vertellen wat mag; Belonen met een plan; Bijsturen met een plan; Vragen en voornemens. Onderzoek van Maruschka Sluiter liet zien dat ouders die de cursus volgen daarna minder opvoedstress en minder druk en dwars gedrag van hun kind ervaren, en dat de communicatie in het gezin verbetert.

Vanuit de praktijk kwam de vraag of het ook mogelijk is om een kortere versie van de oudercursus te ontwikkelen. Voor veel ouders is zeven keer de agenda vrij maken en oppas regelen best veel gevraagd. Dit kan een drempel zijn voor deelname. Om uit te zoeken wat mogelijk en wenselijk is hierin, heeft honours-stagiaire Anouk van Vilsteren het afgelopen jaar zeven zorgprofessionals die ervaring hebben met de training geïnterviewd, evenals de twee schrijvers van de handleiding van de training en degene die binnen onze samenwerkingspartner Stichting WIJ de trainingen coördineert. Anouk heeft de gegevens die deze interviews opleverden geanalyseerd en gebundeld in een onderzoeksverslag. 

De interviews gingen onder meer over de vorm die een verkorte of vereenvoudigde oudercursus het beste zou kunnen hebben: individuele bijeenkomsten, online sessies, thema-avonden, zelfhulp, groepsbijeenkomsten maar dan minder, of nog een andere vorm? En welke onderdelen van de cursus moeten per se blijven in een simpelere variant, en welke kunnen eventueel vervallen of samengevoegd?

Wat opvalt in de resultaten van het onderzoek is dat de zorgprofessionals erg te spreken zijn over de Druk & Dwars groepsoudercursus van zeven bijeenkomsten: ‘Het is een oudertraining die alle facetten van opvoeden weergeeft’. De meerderheid heeft twijfels over of je met een verkorte variant hetzelfde kunt bereiken: ‘Ik denk dat het vaardigheden zijn die gewoon echt veel tijd nodig hebben’. Een andere zorgprofessional merkte op: ‘En wat is nou de tijdsinvestering…, op een jaar of op al die jaren waarin ouders met de handen in het haar zaten’. De meeste geïnterviewden zijn dan ook van mening dat een eventuele kortere of simpelere variant niet in plaats van maar naast de huidige cursus moet worden aangeboden.

Over de vorm van een laagdrempeligere variant zijn ze het ook grotendeels eens: dat zou ook een groepsoudercursus moeten zijn maar dan bestaande uit maximaal vier (fysieke) bijeenkomsten. Eén van de redenen om de cursus in groepsverband te blijven geven is het grote positieve effect dat zorgprofessionals hebben gezien van onderling contact tussen ouders. Het doet veel ouders goed om te praten met anderen die tegen soortgelijke opvoedingsproblemen aanlopen: ‘Het delen met elkaar, gewoon normaliseren, dat is echt essentieel’.

Een ander onderdeel dat moet blijven volgens de geïnterviewden is Zelfzorg: ‘Je moet eerst goed voor jezelf zorgen, om verandering door te kunnen voeren’.  Daarnaast wordt veel waarde gehecht aan het onderwerp ‘Contact maken en houden met je kind’. Het is opvallend dat juist de onderdelen zelfzorg en contact maken onmisbaar genoemd worden, omdat dit onderdelen zijn die – in tegenstelling tot bijvoorbeeld voorspelbaar zijn en belonen – vaak niet expliciet in andere oudercursussen zitten.

Om de cursus in verkorte vorm aan te bieden zouden volgens de geïnterviewden sommige bijeenkomsten in elkaar geschoven kunnen worden: prijzen en belonen overlapt bijvoorbeeld met elkaar en het onderwerp vragen en voornemens kan korter en dan in combinatie met de bijeenkomst ervoor. Al met al heeft het team Druk & Dwars weer genoeg om mee aan de slag te gaan en we danken Anouk van Vilsteren en degenen die meegewerkt hebben aan haar onderzoek dan ook heel hartelijk voor de rijke informatie! 

Wie interesse heeft in het gehele onderzoeksverslag kan een mailtje sturen naar Anouk:  a.m.van.vilsteren@student.rug.nl 

Dr. San the Man rapte zijn boodschap door de zaal in hotel Van der Valk te Drachten waar zeventig licht ontstelde deelnemers aan de inspiratiedag van Druk & Dwars hem met open mond aankeken. Zaten ze hier wel goed? Ja zeker, maar ontregelen is iets wat je aan het team van Druk & Dwars wel kunt overlaten. Serieuze zaken als de wetenschap en de praktijk betreffende het etiketteren en daarmee stigmatiseren van kinderen worden al jaren met meer en meer succes ontregeld. Af en toe met gestrekt been erin om de misvattingen te bestrijden, maar altijd gestaafd door wetenschappelijk onderzoek en vanuit de onvoorwaardelijke acceptatie van het kind. Het kind dat geen stoornis heeft, maar soms wel om wat vriendelijke bijsturing vraagt.

Op deze eerste inspiratiedag georganiseerd door het Noordelijk Onderwijs Gilde kwamen zeventig mensen af, afkomstig uit onderwijs, zorg en beleid. Ze lieten zich inspireren door Laura Batstra en haar Druk & Dwars team, door de trainers en directeur van het Onderwijsgilde, en vooral ook door elkaar. In de afsluitende discussie werd veel gesproken over enerzijds de theoretische onderbouwing van het Druk & Dwars gedachtengoed en anderzijds over de praktische uitwerking daarvan:

• Richten we ons alleen op kinderen met ADHD? Nee, in principe geven de trainingen nuttige handvatten voor de omgang met alle kinderen. Het is zelfs bruikbaar om een hele groep harmonieus te krijgen. Een aantal leerkrachten kreeg een ontspoorde groep (stoelen door de klas) met de D&D handvatten, veel engelengeduld en een consequente aanpak in drie weken weer tot rust.
• Kunnen we niet met veel meer partijen samenwerken? Ja! Samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang ontstaat op meer en meer plekken, maar het zou helemaal fantastisch zijn als dit uitgebreid kan worden naar ouders en zorg. Bijvoorbeeld de huisartsenzorg, aangezien een groot deel van de vraag naar specialistische zorg via huisartspraktijken komt. Het is dus van belang dat huisartsen weten dat ze ook kunnen doorverwijzen naar Druk & Dwars voor hulp en ondersteuning thuis, op school en op de kinderopvang, zonder diagnostische classificatie voor het kind.
• Hoe kunnen we de Druk & Dwars werkwijze optimaal verspreiden? Een opmerkelijk onderzoeksresultaat was dat in een organisatie waar veel werknemers getraind waren in D&D doen-denken, de niet getrainde medewerkers dit na verloop van tijd over gingen nemen. Pedagogisch denken en handelen blijkt dus besmettelijk en je hoeft binnen een organisatie niet iedereen te trainen om een andere manier van kijken en doen te implementeren.

Op basis van de meningen van de aanwezigen overwegen we deze inspiratiedag tot een jaarlijks terugkerend fenomeen te maken. En er misschien wel twee van maken: een terugkomdag voor mensen die al een training gevolgd hebben en elkaar nu kunnen inspireren, en een introductiedag voor mensen die overwegen een van de trainingen of trajecten te gaan volgen, maar nog wat meer informatie nodig hebben. Dus:

“Yo Man, tot volgend jaar bij de Druk & Dwars dag 2024!”

Sanne te Meerman is binnen Druk & Dwars “chef Voorlichting”. In die hoedanigheid coördineerde hij de Richtlijn Voorlichting ADHD, maakt hij infographics en schrijft hij blogs waarin hij slechte en nog slechtere (en soms ook betere) voorlichting bespreekt. Daarnaast draagt hij graag bij aan het optimaliseren van bestaande voorlichting. Niet iedereen is daarvan gediend, sommige mensen voelen zich aangevallen en worden tamelijk venijnig, maar het komt ook voor dat mensen graag bereid zijn hun voorlichting over ADHD aan te passen. Een voorbeeld is Biologieboek Nectar dat na enig aandringen van Huisarts Luc de Vries en Sanne voor de nieuwste versie van het boek -dat ADHD als rode draad zou hebben om het zenuwstelsel uit te leggen- toch afzag van deze misleidende kapstok. ADHD is natuurlijk geen lichamelijke/hersen aandoening waarmee je dat zenuwstelsel kan uitleggen maar een gedragsbeschrijvende classificatie. De mix van factoren die tot de gedragingen leiden zijn voor iedereen anders en verbanden met bijvoorbeeld genen of hersenontwikkeling zijn veel zwakker dan omgevingsinvloeden. 

Een aantal maanden geleden nam Tirtsa Ehrlich contact op. De kritiek van Druk & Dwars op de titel van haar boek ‘Ferry is zo snel als een Ferrari, want hij heeft ADHD’ was haar ter ore gekomen. Die titel kan mensen op het verkeerde been zetten omdat de frase ‘want hij heeft ADHD’ ten onrechte suggereert dat ADHD de onderliggende verklaring voor Ferry’s energie en activiteit is. Kritiek is nooit leuk, maar biedt vaak wel aanknopingspunten voor verbetering. Dat zag Tirtsa ook, en ze besloot na overleg met haar medeauteur Jacqueline Hilbers, om niet alleen de titel van het boek aan te passen, maar Sanne ook kritisch te laten meelezen met de inhoud van het kinderboek. Zo geschiedde, en het resultaat is een vrijwel reïficatie-vrij kinderboek dat kinderen op een leuke manier kennis laat maken met ADHD-problematiek. We zeggen vrijwel reïficatie-vrij omdat het acroniem ADHD zelf eigenlijk al een reïficerende oftewel een “verdingelijkende” uitwerking heeft.  Maar goed, een voorlichtingsboek over ADHD schrijven zonder de naam ADHD te gebruiken, zou ook wel erg lastig zijn. Al met al is de nieuwe versie weer een behoorlijke verbetering en bovendien laten de auteurs zien hoe je -door constructief met kritiek om te gaan- samen verder komt. Het uitgangspunt van de auteurs: ‘anders is ook gewoon’ komt met de wijzigingen in deze versie dan ook nog beter tot zijn recht.