Gezocht: Leerkracht VO met interesse in promoveren bij Druk & Dwars

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelt jaarlijks subsidies beschikbaar waarmee leraren promotieonderzoek kunnen doen. Met deze beurzen krijgen leerkrachten de kans zich verder te ontwikkelen, kan een impuls worden gegeven aan de onderwijskwaliteit van de eigen school en wordt de aansluiting tussen onderzoek en praktijk versterkt.

Het team van Druk & Dwars is op veler verzoek samen met het Noordelijk Onderwijsgilde bezig om onze goedlopende basisschoolleerkrachttraining uit te breiden en toe te spitsen op het voortgezet onderwijs. We willen ook graag onderzoek realiseren naar deze interventie die bedoeld is om ongeconcentreerd, druk en opstandig gedrag van leerlingen in het VO op pedagogische wijze bij te sturen. Ben je leerkracht in het VO en heb je interesse om samen met ons subsidie aan te vragen voor jouw promotie op dit onderwerp? Neem dan contact op met prof. dr. Laura Batstra via l.batstra@rug.nl.

Zie voor meer informatie:

https://www.rug.nl/research/groningen-institute-for-educational-research/research/promolokaal/druk-en-opstandig-gedrag-van-leerlingen-in-het-voortgezet-onderwijs

6e herdruk van ADHD: Macht en misverstanden

Vorige maand verscheen de volledig geactualiseerde 6e herdruk van het boek ‘ADHD: Macht en Misverstanden’ van Druk & Dwarser Laura Batstra.

Sinds de vijfde druk uit 2017 verschijnt er steeds meer onderzoek waaruit blijkt dat ADHD en andere stoornisclassificaties kinderen op de lange termijn meestal geen voordeel bieden, maar wel risico’s met zich
meebrengen. Deze en andere nieuwe wetenswaardigheden zijn verwerkt in de zesde druk. Ook zijn er twee nieuwe hoofdstukken in opgenomen: een over de alsmaar toenemende classificaties en medicatievoorschriften voor volwassenen en een over Druk & Dwars als voorbeeld van een tegenbeweging in een nog altijd behoorlijk medicaliserende maatschappij die problemen al snel bij individuen in plaats van omstandigheden legt.

In dit interview vertelt Laura meer over het boek “Kinderen ten onrechte wijsmaken dat hun hersenen misvormd en afwijkend zijn, is in mijn optiek zeer kwalijk.” – Uitgeverij Lucht en bestellen kan via: ADHD: macht en misverstanden – Uitgeverij Lucht

Gemeente Groningen financiert twee Druk & Dwars leerkrachttrainingen!

Ben jij leerkracht op een reguliere of speciale basisschool in de gemeente Groningen? Dan kun je GRATIS deelnemen aan een van de twee door de gemeente gefinancierde Druk & Dwarstrainingen!

De eerste start in oktober 2023 en de tweede in februari 2024.

Geef je gauw op via info@noordelijkonderwijsgilde.nl want VOL = VOL!

Wil je eerst nog wat meer weten over de inhoud van de training?
Lees dan hier het eerste deel van de cursusmap.

Kan de Druk & Dwars groepsouderscursus korter of simpeler?

Bij Druk & Dwars doen we vanuit de universiteit onderzoek naar vragen die de praktijk ons aanreikt. Zo is in 2012 de eerste versie van onze groepsoudercursus ontstaan omdat ouders ons vertelden dat ze op zoek waren naar handvatten bij de opvoeding van hun energieke en eigenzinnige kind, maar geen diagnostisch label voor hem of haar wilden. Dat was in die tijd nog niet zo makkelijk, want vóór de transitie van jeugdzorg naar gemeenten in 2015 was op veel plekken een classificatie nodig om behandeling vergoed te krijgen. Daarom ontwikkelden wij een cursus waar geen classificatie voor nodig is en waarin termen als ADHD of ODD niet voorkomen.

Deze Druk & Dwars groepsoudercursus is op basis van feedback van zorgprofessionals en ouders/verzorgers doorontwikkeld en regelmatig bijgesteld tot de versie die het nu is. In zeven bijeenkomsten geleid door twee door ons ingetrainde professionals komen de volgende onderwerpen aan de orde: Contact maken en houden met je kind; Zelfzorg en prijzen; Overzicht en voorspelbaarheid; Vertellen wat mag; Belonen met een plan; Bijsturen met een plan; Vragen en voornemens. Onderzoek van Maruschka Sluiter liet zien dat ouders die de cursus volgen daarna minder opvoedstress en minder druk en dwars gedrag van hun kind ervaren, en dat de communicatie in het gezin verbetert.

Vanuit de praktijk kwam de vraag of het ook mogelijk is om een kortere versie van de oudercursus te ontwikkelen. Voor veel ouders is zeven keer de agenda vrij maken en oppas regelen best veel gevraagd. Dit kan een drempel zijn voor deelname. Om uit te zoeken wat mogelijk en wenselijk is hierin, heeft honours-stagiaire Anouk van Vilsteren het afgelopen jaar zeven zorgprofessionals die ervaring hebben met de training geïnterviewd, evenals de twee schrijvers van de handleiding van de training en degene die binnen onze samenwerkingspartner Stichting WIJ de trainingen coördineert. Anouk heeft de gegevens die deze interviews opleverden geanalyseerd en gebundeld in een onderzoeksverslag. 

De interviews gingen onder meer over de vorm die een verkorte of vereenvoudigde oudercursus het beste zou kunnen hebben: individuele bijeenkomsten, online sessies, thema-avonden, zelfhulp, groepsbijeenkomsten maar dan minder, of nog een andere vorm? En welke onderdelen van de cursus moeten per se blijven in een simpelere variant, en welke kunnen eventueel vervallen of samengevoegd?

Wat opvalt in de resultaten van het onderzoek is dat de zorgprofessionals erg te spreken zijn over de Druk & Dwars groepsoudercursus van zeven bijeenkomsten: ‘Het is een oudertraining die alle facetten van opvoeden weergeeft’. De meerderheid heeft twijfels over of je met een verkorte variant hetzelfde kunt bereiken: ‘Ik denk dat het vaardigheden zijn die gewoon echt veel tijd nodig hebben’. Een andere zorgprofessional merkte op: ‘En wat is nou de tijdsinvestering…, op een jaar of op al die jaren waarin ouders met de handen in het haar zaten’. De meeste geïnterviewden zijn dan ook van mening dat een eventuele kortere of simpelere variant niet in plaats van maar naast de huidige cursus moet worden aangeboden.

Over de vorm van een laagdrempeligere variant zijn ze het ook grotendeels eens: dat zou ook een groepsoudercursus moeten zijn maar dan bestaande uit maximaal vier (fysieke) bijeenkomsten. Eén van de redenen om de cursus in groepsverband te blijven geven is het grote positieve effect dat zorgprofessionals hebben gezien van onderling contact tussen ouders. Het doet veel ouders goed om te praten met anderen die tegen soortgelijke opvoedingsproblemen aanlopen: ‘Het delen met elkaar, gewoon normaliseren, dat is echt essentieel’.

Een ander onderdeel dat moet blijven volgens de geïnterviewden is Zelfzorg: ‘Je moet eerst goed voor jezelf zorgen, om verandering door te kunnen voeren’.  Daarnaast wordt veel waarde gehecht aan het onderwerp ‘Contact maken en houden met je kind’. Het is opvallend dat juist de onderdelen zelfzorg en contact maken onmisbaar genoemd worden, omdat dit onderdelen zijn die – in tegenstelling tot bijvoorbeeld voorspelbaar zijn en belonen – vaak niet expliciet in andere oudercursussen zitten.

Om de cursus in verkorte vorm aan te bieden zouden volgens de geïnterviewden sommige bijeenkomsten in elkaar geschoven kunnen worden: prijzen en belonen overlapt bijvoorbeeld met elkaar en het onderwerp vragen en voornemens kan korter en dan in combinatie met de bijeenkomst ervoor. Al met al heeft het team Druk & Dwars weer genoeg om mee aan de slag te gaan en we danken Anouk van Vilsteren en degenen die meegewerkt hebben aan haar onderzoek dan ook heel hartelijk voor de rijke informatie! 

Wie interesse heeft in het gehele onderzoeksverslag kan een mailtje sturen naar Anouk:  a.m.van.vilsteren@student.rug.nl 

 

Honours stagiaire Anouk van Vilsteren

Over de eerste (en niet de laatste) Druk & Dwars Inspiratiedag

Door: Marc Conradi

 

 

 “Hee, Niet ok, Niet ok, dat is geen ADHD. No way!           Nee, zo’n labeltje zegt niks, nee ’t boeit geen ene reet.   Geen reden of verklaring, Yo ’t is maar dat je ’t weet.”

sanne rap 4

Dr. San the Man rapte zijn boodschap door de zaal in hotel Van der Valk te Drachten waar zeventig licht ontstelde deelnemers aan de inspiratiedag van Druk & Dwars hem met open mond aankeken. Zaten ze hier wel goed? Ja zeker, maar ontregelen is iets wat je aan het team van Druk & Dwars wel kunt overlaten. Serieuze zaken als de wetenschap en de praktijk betreffende het etiketteren en daarmee stigmatiseren van kinderen worden al jaren met meer en meer succes ontregeld. Af en toe met gestrekt been erin om de misvattingen te bestrijden, maar altijd gestaafd door wetenschappelijk onderzoek en vanuit de onvoorwaardelijke acceptatie van het kind. Het kind dat geen stoornis heeft, maar soms wel om wat vriendelijke bijsturing vraagt.

Op deze eerste inspiratiedag georganiseerd door het Noordelijk Onderwijs Gilde kwamen zeventig mensen af, afkomstig uit onderwijs, zorg en beleid. Ze lieten zich inspireren door Laura Batstra en haar Druk & Dwars team, door de trainers en directeur van het Onderwijsgilde, en vooral ook door elkaar. In de afsluitende discussie werd veel gesproken over enerzijds de theoretische onderbouwing van het Druk & Dwars gedachtengoed en anderzijds over de praktische uitwerking daarvan:

  • Richten we ons alleen op kinderen met ADHD? Nee, in principe geven de trainingen nuttige handvatten voor de omgang met alle kinderen. Het is zelfs bruikbaar om een hele groep harmonieus te krijgen. Een aantal leerkrachten kreeg een ontspoorde groep (stoelen door de klas) met de D&D handvatten, veel engelengeduld en een consequente aanpak in drie weken weer tot rust.
  • Kunnen we niet met veel meer partijen samenwerken? Ja! Samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang ontstaat op meer en meer plekken, maar het zou helemaal fantastisch zijn als dit uitgebreid kan worden naar ouders en zorg. Bijvoorbeeld de huisartsenzorg, aangezien een groot deel van de vraag naar specialistische zorg via huisartspraktijken komt. Het is dus van belang dat huisartsen weten dat ze ook kunnen doorverwijzen naar Druk & Dwars voor hulp en ondersteuning thuis, op school en op de kinderopvang, zonder diagnostische classificatie voor het kind.
  • Hoe kunnen we de Druk & Dwars werkwijze optimaal verspreiden? Een opmerkelijk onderzoeksresultaat was dat in een organisatie waar veel werknemers getraind waren in D&D doen-denken, de niet getrainde medewerkers dit na verloop van tijd over gingen nemen. Pedagogisch denken en handelen blijkt dus besmettelijk en je hoeft binnen een organisatie niet iedereen te trainen om een andere manier van kijken en doen te implementeren.

Op basis van de meningen van de aanwezigen overwegen we deze inspiratiedag tot een jaarlijks terugkerend fenomeen te maken. En er misschien wel twee van maken: een terugkomdag voor mensen die al een training gevolgd hebben en elkaar nu kunnen inspireren, en een introductiedag voor mensen die overwegen een van de trainingen of trajecten te gaan volgen, maar nog wat meer informatie nodig hebben. Dus:

“Yo Man, tot volgend jaar bij de Druk & Dwars dag 2024!”

dr San the Man (1)

Voorlichting ADHD: een stap in de goede richting

Sanne te Meerman is binnen Druk & Dwars “chef Voorlichting”. In die hoedanigheid coördineerde hij de Richtlijn Voorlichting ADHD, maakt hij infographics en schrijft hij blogs waarin hij slechte en nog slechtere (en soms ook betere) voorlichting bespreekt. Daarnaast draagt hij graag bij aan het optimaliseren van bestaande voorlichting. Niet iedereen is daarvan gediend, sommige mensen voelen zich aangevallen en worden tamelijk venijnig, maar het komt ook voor dat mensen graag bereid zijn hun voorlichting over ADHD aan te passen. Een voorbeeld is Biologieboek Nectar dat na enig aandringen van Huisarts Luc de Vries en Sanne voor de nieuwste versie van het boek -dat ADHD als rode draad zou hebben om het zenuwstelsel uit te leggen- toch afzag van deze misleidende kapstok. ADHD is natuurlijk geen lichamelijke/hersen aandoening waarmee je dat zenuwstelsel kan uitleggen maar een gedragsbeschrijvende classificatie. De mix van factoren die tot de gedragingen leiden zijn voor iedereen anders en verbanden met bijvoorbeeld genen of hersenontwikkeling zijn veel zwakker dan omgevingsinvloeden. 

Een aantal maanden geleden nam Tirtsa Ehrlich contact op. De kritiek van Druk & Dwars op de titel van haar boek ‘Ferry is zo snel als een Ferrari, want hij heeft ADHD’ was haar ter ore gekomen. Die titel kan mensen op het verkeerde been zetten omdat de frase ‘want hij heeft ADHD’ ten onrechte suggereert dat ADHD de onderliggende verklaring voor Ferry’s energie en activiteit is. Kritiek is nooit leuk, maar biedt vaak wel aanknopingspunten voor verbetering. Dat zag Tirtsa ook, en ze besloot na overleg met haar medeauteur Jacqueline Hilbers, om niet alleen de titel van het boek aan te passen, maar Sanne ook kritisch te laten meelezen met de inhoud van het kinderboek. Zo geschiedde, en het resultaat is een vrijwel reïficatie-vrij kinderboek dat kinderen op een leuke manier kennis laat maken met ADHD-problematiek. We zeggen vrijwel reïficatie-vrij omdat het acroniem ADHD zelf eigenlijk al een reïficerende oftewel een “verdingelijkende” uitwerking heeft.  Maar goed, een voorlichtingsboek over ADHD schrijven zonder de naam ADHD te gebruiken, zou ook wel erg lastig zijn. Al met al is de nieuwe versie weer een behoorlijke verbetering en bovendien laten de auteurs zien hoe je -door constructief met kritiek om te gaan- samen verder komt. Het uitgangspunt van de auteurs: ‘anders is ook gewoon’ komt met de wijzigingen in deze versie dan ook nog beter tot zijn recht.

Klassenfeestjes: Kom je ook?

Als een aantal kinderen af en toe de hele klas uitnodigt voor hun verjaardag, kan worden voorkomen dat er kinderen zijn die nooit een feestje hebben. Dat is het idee achter het initiatief Klassenfeestjes.

‘Ook kleine feestjes hebben hun charme en moeten zeker blijven bestaan. Maar bij een klassenfeestje betrek je per definitie iedereen.’

In een interview met het tijdschrift GezondNU legt Druk & Dwarser Laura Batstra uit dat het geven van zo’n klassenfeestje een mooie aanleiding kan zijn om met kinderen in gesprek te gaan over uitsluiting, en over hoe we dat samen kunnen voorkomen. Het geven van een feest voor de hele klas is daarvoor niet de enige manier, maar wel één van de vrolijkste!

Dat het organiseren van zo’n klassenfeestje helemaal niet duur en ingewikkeld hoeft te zijn, vertelt Laura aan Metta Hofstra.  Zij woonde zo’n klassenfeestje bij en interviewde Laura na afloop over dit mooie project. Het artikel in de GezondNU met daarin haar bevindingen lees je hier.

Uitsluiting op de basisschool. Wat te doen?

Volgens veel onderzoek heeft uitsluiting ernstiger en langduriger gevolgen dan verbaal en fysiek pesten. De grondlegger van het onderzoek naar uitsluiting, de Amerikaanse professor Kip Williams, zegt daar het volgende over: ‘Net zoals leeuwen en herten, zijn ook mensen groepsdieren. Het gevoel bij een groep te horen is een van onze basisbehoeften. Als we door anderen genegeerd worden voelen we ons ellendig.’ (dekennisvannu.nl, 2016). Maar wat doe je tegen uitsluiten? We hebben dit online gevraagd aan leerkrachten, ouders en verzorgers van basisschoolleerlingen. In de kleinste enquête van Nederland stelden we slechts één vraag: “Welke praktische manier gebruikt u om buitensluiting van kinderen tegen te gaan?”

We hebben zeventig reacties mogen ontvangen uit Nederland en België: 38 leerkrachten en 32 ouders gaven hier een vaak uitgebreid antwoord op. Deze waren zeer divers en vaak zeer prikkelend. We hebben deze antwoorden gegroepeerd op de thema’s: regels, concrete acties van ouders of leerkrachten, bewustzijn bij kinderen bevorderen, samenwerking met (andere) ouders. Het volledige verslag kun je hier downloaden.

De belangrijkste aanbevelingen van de leerkrachten waren:

  • Stel aan het begin van het schooljaar regels vast. Natuurlijk de regel: “er wordt niet gepest en uitgesloten. Nooit!” maar ook: “iedereen mag altijd meedoen met spelen”. Handhaaf deze regels strikt vanaf het begin van het schooljaar.
  • Laat de kinderen niet zelf kiezen met wie ze spelen en samenwerken, maar wees daar als leerkracht actief in. Stuur dit bewust zodat elke leerling alle andere leerlingen leert kennen.
  • Creëer bewustwording over de effecten en mechanismen van pesten en uitsluiten door regelmatig met de leerlingen te evalueren hoe de dag verlopen is. En ga vervolgens samen met de leerlingen de gerezen problemen oplossen. “Hierdoor wordt het gevoel ontwikkeld dat we allemaal samen verantwoordelijk zijn voor een prettige tijd in deze klas: samen zorgen we ervoor dat iedereen het leuk vindt.”
  • Betrek de ouders vanaf het begin bij het wel en wee in de klas. Als er uitgesloten wordt, vraag de ouders actie te ondernemen, bijvoorbeeld door juist dat uitgesloten kind te spelen te vragen. En natuurlijk door bij verjaardagen alle kinderen, maar in ieder geval de buitengesloten kinderen voor het feestje uit te nodigen.
  • En natuurlijk het vriendenbankje op het schoolplein neerzetten. Hierop kunnen leerlingen die zich alleen of eenzaam voelen gaan zitten zodat ze opgepikt worden door de andere leerlingen.

De ouders focusten natuurlijk meer op de situatie thuis, maar hadden ook wel wat op te merken over de school. De belangrijkste aanbevelingen:

  • Geef zelf het goede voorbeeld. Leef voor dat uitsluiten niet oké is.
  • Stimuleer je kinderen om uitgesloten kinderen juist wel eens uit te nodigen om te spelen. Of doe dit zelf.
  • Nodig alle leerlingen van de klas uit voor de verjaardagsfeestjes; geef een klassenfeestje.
  • Praat veel met je kinderen. Probeer hen te laten invoelen wat uitsluiten doet. Wordt je kind zelf uitgesloten maak dan duidelijk dat dit absoluut niet aan hem of haar ligt.
  • Attendeer de school erop als een kind uitgesloten wordt. En benadruk dat het pestbeleid vooral moet bestaan uit het voorkomen van pesten en uitsluiten.
  • Ga direct in gesprek met andere ouders als een kind wordt uitgesloten. Ook als voorbeeld voor je kinderen dat uitsluiten niet kan.

Een aantal ouders geeft aan geen geloof meer te hebben in het onderwijs en de jeugdzorg omdat zij en hun kind hierin vastgelopen zijn.

Tot slot

Uitsluiting is een probleem dat niet opgelost wordt door enkelvoudige zaken als regels opstellen of een anti-pestprotocol vaststellen. Het is juist een continue proces waarbij gedurende het gehele jaar de leerkracht en de ouders alert zijn op beginnende uitsluiting en daar direct en adequaat op reageren. Daarbij zelf het goede voorbeeld geven en de leerlingen meenemen in een klimaat waarbij uitsluiting wordt gesignaleerd en afgekeurd. Maar ook een klimaat waarbinnen iedereen zichzelf kan zijn en zich zo goed en veilig mogelijk kan ontwikkelen. We hopen dat de vaak heel concrete aanbevelingen van collega-leerkrachten en –ouders je hierbij kunnen helpen.

P.s. Alle ouders en leerkrachten: bedankt voor jullie reactie. We vinden het al met al erg nuttige aanbevelingen. We hopen dat je hiermee wat handvatten hebt om uitsluiten te voorkomen en tegen te gaan. En mocht je willen reageren, heel graag!