Naast bijval en lof krijgt het team van Druk & Dwars ook veel boze en kritische reacties op haar standpunten. Om zicht te krijgen op de pijnpunten organiseerde ik (Sanne te Meerman) met hulp van Karin Horvat van Balans op woensdag 30 mei j.l een gespreksavond. Deze vond mede plaats in het kader van de academische werkplaats ADHD en druk gedrag, in opdracht van ZonMW.
Een levendige avond
Het was een levendige avond die ons veel inzichten heeft gebracht. De opzet was dat de deelnemers een exemplaar van het boek ‘ADHD: Macht & Misverstanden’ van Druk & Dwars collega Laura Batstra kregen toegestuurd en alle ruimte kregen om hun gevoelens en gedachten te delen. Eén moeder haakte een paar uur van te voren al af. Ze voelde zich zo miskend dat ze niet wenste te praten. Dat was jammer, maar het maakte dat mijn waardering voor de overige deelnemers, waarvan sommigen ook veel moeite hadden met (passages uit) het boek, des te groter was.
Zonder verdoving
Zij die hun kritiek wel wilden verwoorden maakten indruk. Laura, en ik ook, fileren het ADHD-concept en de wetenschappelijke basis – en vaak zonder verdoving. Voor veel ouders is het feit dat er een naam is voor de problemen waar hun kinderen of zij zelf al jaren mee worstelen, echter een hele opluchting. Ze kunnen daardoor (makkelijker) communiceren met anderen en met hulpverleners, voelen zich erkend en gesteund, en krijgen bovendien hulp vergoed. Met onze kritiek willen we hier geen afbreuk aan doen, maar mogelijk wordt het wel zo ervaren.
Soms werkt medicatie
Het team van Druk & Dwars verzet zich vooral tegen schijnzekerheden, vaak gebaseerd op generalisaties van onderzoeksuitkomsten. Zoals: ADHD is een erfelijke hersenaandoening, ADHD komt doordat boodschapperstofjes in de hersenen niet goed werken of niet voldoende aanwezig zijn, en dergelijke. Daarnaast zijn we kritisch op het feit dat zoveel kinderen met druk en ongeconcentreerd gedrag behandeld worden met medicatie om mee te kunnen komen in onze veeleisende en intolerante maatschappij. Liever dan sleutelen aan kinderen, pleiten wij voor het sleutelen aan de maatschappij.
Laura noemt in haar boek een groot aantal nadelen van medicatie en dat is veel ouders die deze keus voor hun kind gemaakt hebben tegen het zere been. Bij Druk & Dwars vergeten we ook nog wel eens dat, ook al is het gemiddelde effect op lange termijn nul, dit waarschijnlijk betekent dat er uitschieters naar boven en naar onder zijn. Een aantal kinderen heeft op lange termijn baat bij medicatie –mogelijk door er spaarzaam mee om te springen- en voor een aantal zal het ook juist averechts werken. Het laat ook zien hoe belangrijk het is dat Accare binnen de Academische Werkplaats onderzoekt hoe vaak er gedachteloos wordt doorgeslikt en hoe dit anders kan.
Boosheid
Helaas is er ook nog steeds die andere kant: in hun begrijpelijke boosheid, houden sommige ouders op met lezen en luisteren naar critici zoals Laura – als ze er überhaupt al aan beginnen. Het misverstand dat er een bepaald stofje mist in de breinen van hen met een ADHD-classificatie of dat ze andere genen of afwijkende hersenen hebben, blijft daardoor bestaan. Dit kan in individuele gevallen zo zijn, maar er valt niks in het algemeen over te zeggen. ADHD is geen hersenprobleem, ook geen opvoedprobleem, ook geen probleem van het onderwijs, maar al deze factoren en nog veel meer kunnen naast elkaar bestaan. Een nadeel van ADHD eenzijdig als hersendefect zien, is dat het daarmee ten onrechte tot het probleem van kinderen en hun opvoeders wordt gemaakt. Terwijl er nog zoveel winst valt te behalen met bijvoorbeeld aanpassingen aan het overbelaste onderwijssysteem of aan onze intolerante prestatiemaatschappij.
Hoe verder?
We zijn er nog niet. Maar na twee uur goed met elkaar praten is er veel meer bereikt dan ik had verwacht. Het is zo belangrijk om het gesprek met andersdenkenden op te blijven zoeken. Ik wil daarom nogmaals de ouders bedanken die ons verhaal hebben bestudeerd en hebben gereageerd. En met name ook Karin Horvat van Balans die zich erg heeft ingezet voor deze avond en ZonMW die deze ontmoeting heeft gefinancierd. Ik kom graag nog eens terug!